Introductie

Dat de grootste stoommachine in Nederland staat weten maar weinig mensen. En toch is het zo. In het voormalig gemaal de Cruquius in de Haarlemmermeer staat de Cornish Engine met een cilinder van maar liefst 3,66 meter doorsnee. In zijn gloriedagen, ten tijde van de drooglegging van de Haarlemmermeer van 1849 tot 1852, dreef de machine acht balansarmen van ieder 10.000 kilo aan. Aan deze armen bevonden zich zuigers die gezamenlijk bij elke beweging van de stoommachine 64.000 liter water omhoog pompten. In 1912 kreeg het gemaal Cruquius een reserverol toebedeeld. In 1933 volgde zelfs definitieve sluiting en was er zelfs korte tijd sprake van sloop. Deze plannen gingen, mede dankzij inspanningen van de in 1934 opgerichte Stichting De Cruquius, niet door. Er werd een museum gevestigd dat tot op de dag van vandaag nog te bezoeken is.

Ga naar de website van Museum De Cruquius

Historie en populariteit

Hoogtepunt in het ruim 75-jarig bestaan van het museum is ongetwijfeld het opnieuw in werking stellen van het gemaal. Niemand minder dan Zijne Koninklijke Hoogheid prins Willem-Alexander voltrok dit heugelijke feit, waarmee een einde kwam aan een restauratieperiode van ruim twintig jaar waarin onder andere een onzichtbaar hydraulisch aandrijfsysteem werd geïnstalleerd.

Locatie

Evenals de andere twee oorspronkelijke gemalen rondom de Haarlemmermeer, de Lijnden en de Leeghwater, is gemaal de Cruquius gebouwd in neogotische stijl. Spitsbogen, kantelen en steunberen waren typische voorbeelden voor wat nu ook wel de Willem II-gotiek, vernoemd naar de toenmalig koning van Nederland, genoemd wordt. Bij gemaal de Leeghwater zijn de neogotische kenmerken door de vele verbouwingen door de jaren heen helaas verloren gegaan. Gemaal de Lijnden is, net als gemaal de Cruquius, nog wel in originele staat te bewonderen.

Programma / activiteiten

Alleen het in werking zien van gemaal de Cruquius is al een belevenis op zich en een reis naar de Haarlemmermeer meer dan waard. Maar het museum biedt nog meer. Zo worden er een aantal watergerelateerde films getoond over de eeuwig durende strijd van Nederland tegen het water, is aan de hand van diverse kaarten te zien hoe Nederland er vroeger uit zag en laat een maquette zien hoe Nederland er uit zou zien zonder al onze dijken.